Υπαρξισμός
Η Υπαρξιακή προσέγγιση και πώς σχετίζεται με τη θεραπεία
Η υπαρξιακή φιλοσοφία ασχολείται με το τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος, ποιους περιορισμούς θέτει η ύπαρξή μας και πώς μπορούμε να ζούμε τη ζωή μας με νόημα, σε έναν κόσμο που δεν ελέγχουμε απόλυτα και που ενέχει τόσους περιορισμούς.
Κάποιοι από τους περιορισμούς αυτούς είναι, για παράδειγμα, χρονικοί - η ύπαρξή μου είναι πεπερασμένη - και κάποιοι άλλοι έχουν να κάνουν με θέματα όπως ο τόπος που μεγάλωσα, πόσα αδέρφια έχω, το χρώμα των ματιών μου, το ύψος μου κλπ. Γεννιέμαι με ένα “σετ” δεδομένων, κάποια από τα οποία μπορεί να αλλάξουν, κάποια όχι. Δεν μπορώ πάντα να επιλέξω όλα τα δεδομένα της ζωής μου, μπορώ όμως να επιλέξω το πώς αποκρίνομαι στα δεδομένα αυτά. Στον υπαρξισμό δίνεται μεγάλη σημασία στην στάση που κρατάει κάθε άτομο στις περιστάσεις της ζωής του, όποιες κι αν είναι αυτές.
Όταν μιλάμε για υπαρξισμό, μιλάμε κυρίως για φιλοσόφους με υπαρξιακές ιδέες, καθώς δεν υπάρχει ένα κοινό θεωρητικό υπόβαθρο. Κάποιοι από τους φιλοσόφους αυτούς είναι ο Κίρκεγκωρ, ο Σάρτρ, ο Χάιντεγκερ, ο Νίτσε, ο Καμί και πολλοί άλλοι.
Κάθε ένας από αυτούς έχει ασχοληθεί περισσότερο με κάποιο υπαρξιακό θέμα όπως η ευθύνη, η ελευθερία, η επιλογή, το νόημα, ο θάνατος και άλλα.
Αυτό δε σημαίνει ότι στην ώρα της θεραπείας θα ασχολούμαστε μόνο με φιλοσοφικές ιδέες, ούτε ότι ότι η υπαρξιακή θεραπεία αφορά μόνο ανθρώπους που ασχολούνται ενεργά με την φιλοσοφία.
Κάθε άλλο. Ο υπαρξισμός κατανοείται καλύτερα μέσα από την καθημερινή μας ζωή, είναι μια αρκετά εμπειρική φιλοσοφία και έτσι είναι και η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία.
Είναι προσιτή και ανθρώπινη, με σαφή έμφαση στη βιωμένη εμπειρία του κάθε ατόμου. Και ακριβώς επειδή δίνει μεγάλη βαρύτητα στην υποκειμενική εμπειρία, δεν βασίζεται τόσο σε προκαθορισμένα μοντέλα δουλειάς. Κάθε θεραπεία είναι αρκετά ιδιαίτερη και διαφορετική από μία άλλη, καθώς θεραπευτής και θεραπευόμενος τη συνδιαμορφώνουν.
Αυτό μας φέρνει και στην έννοια της φαινομενολογίας.
Η Φαινομενολογία
Σε πολύ γενικές γραμμές, η φαινομενολογία ασχολείται με τα πράγματα καθεαυτά, με τα πράγματα όπως εμφανίζονται. Στην θεραπεία, αυτό σημαίνει ότι το ενδιαφέρον του θεραπευτή είναι να καταλάβει πώς ο θεραπευόμενος βιώνει την ζωή του και ποια η δική του εμπειρία από όσα ζει. Δεν παίρνουμε κάτι ως αυτονόητο και δεδομένο, πάντα εξετάζουμε κατά περίπτωση τα “πράγματα”. Έτσι, στις υπαρξιακές θεραπείες δεν βασιζόμαστε τόσο στην χρήση τεχνικών και αποδόσεων των προβλημάτων σε ψυχοπαθολογικές κατηγορίες, αλλά στο να έρθουμε πιο κοντά στην κατανόηση του τι σημαίνει τελικά να “είσαι εσύ”, ποια είναι η δική σου βιωμένη εμπειρία κάθε φορά.
